Araklı içesine bağlı Taşönü Mahallesi’nde 243 dönüm üzerine, Trabzon ve Rize İli Yerel Yönetimleri Katı Atık Tesisleri Yapma ve İşletme Birliği (TRABRİKAB) öncülüğünde kurulan işletme, ayrıştırma, geri kazanım, atıktan türetilmiş yakıt, ısı ve elektrik üniteleri ile düzenli depolama sahası ve atık su arıtma tesislerinden oluşuyor.
Tesisi işleten Evra Enerji Sanayi Ticaret AŞ’nin Genel Müdürü Ahmet Zeki Kaya, AA muhabirine, tesisin ihalesinin TRABRİKAB tarafından 2019 yılında 2 yıl yapım, 23 yıl da işletim olmak üzere toplamda 25 yıl yap-işlet-devret modeli ile ihale edildiğini söyledi.
İhale sürecinin ardından, eskiden taş ocağı olarak kullanılan bölgede tesisi kurma sürecini hemen başlattıklarını belirten Kaya, yaklaşık 16 ay gibi rekor sayılabilecek sürede çalışmaları tamamladıklarını, Aralık 2020’de de faaliyete başladıklarını aktardı.
Kaya, yeni tip koronavirüs salgını ve bölgenin coğrafi koşulları nedeniyle çalışmalar sırasında birçok sorunla karşılaştıklarını vurgulayarak, “Kolay olmadı ama aşkla, şevkle yaptık. Yaklaşık 450 milyon liralık yatırımla gerçekleşti tesislerimiz. 23 yılın sonunda da çalışır halde burayı TRABRİKAB’a devretmiş olacağız.” dedi.
Trabzon ve Rize’deki 29 idare ve mücavir alandan toplanan atıkların çöp kamyonları aracılığıyla önce transfer istasyonlarına, oradan da tırlara yüklenerek tesislere ulaştırıldığını anlatan Kaya, “Tesislerimizde günlük 1440 ton çöpü işleyebiliyoruz. Şu an için sahadan bize gelen günlük çöp miktarı yaklaşık 650-700 ton civarı.” diye konuştu.
Kaya, kapasitenin 23 yıllık işletme süreci göz önünde bulundurularak 1440 ton/gün olarak hesaplandığını ifade ederek, şu değerlendirmede bulundu:
“Öncelikle ekonomik değeri olan, ambalaj atıkları gibi atıkları ayırıyoruz sistemden. Bunları diğer değerlendirme tesislerine gönderiyoruz. Ekonomik değeri olmayan ancak yanabilecek diğer atıkları da gazlaştırma tesisimizde ısı enerjisine, tribünle de elektrik enerjisine dönüştürüyoruz. 12,8 megavat/saat kapasitemiz var bizim, bu da yaklaşık 35 bin ile 45 bin haneye tekabül ediyor, yani o kadar hanenin elektrik ihtiyacını karşılamış olacağız. Trabzon gibi bir yeri düşünürsek orta ölçekli bir ilçe ya da iki ilçenin rahatlıkla elektrik tüketimini karşılayabiliriz.”
Tesisin, sektördeki son teknoloji ile kurulduğunun altını çizen Kaya, “Atığın kaynağından toplanması, nihai bertarafı, geri kazanımı ve enerji üretimini düşünürsek Türkiye’de bu kadar entegre ve modern bir tesis yok. Avrupa standartlarındayız yaptığımız tesis dolayısıyla ve bununla da gurur duyuyoruz. Tesisimizin yaklaşık yüzde 80’i yerli teknoloji kullanılarak oluşturuldu. Özel ekipmanlardan oluşan yüzde 20’lik kısmını da mecburen yurt dışından temin ettik.” dedi.
Kaya, tesislerdeki tüm faaliyetlerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili yerel idareler tarafından sürekli denetlendiğine dikkati çekti.
Mevzuatın gerektirdiği standartları sağlamak zorunda olduklarını dile getiren Kaya, “Standartları zaten sağlamamız lazım hatta bir miktar da altında olmamız lazım. Örneğin baca gazındaki emisyon değerlerimiz Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından online izleme cihazları ile 7/24 takip ediliyor. Aksi bir sorun olduğu zaman da gerekli işlemler yapılacak.” diye konuştu.
Tesiste 150, sahada da 100 kişi olmak üzere 250 kişinin istihdam edildiğini belirten Kaya, toplama ve taşıma işinin de taraflarına geçmesi ile toplam personel sayısının 650’ye ulaşacağını, istihdam edilenlerin önemli bölümünün aynı bölgede yaşayanlar olduğunu aktardı.
Kaya, birçok mühendisliği bir arada barındıran tesisin adeta bir okul olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Multidisipliner dediğimiz birçok mühendisliğin uzmanlık alanına giren bir tesis. Dolayısıyla bu okulun Türkiye’de örnek olacağını düşünüyoruz. Katı ve evsel atıkları rantabl şekilde en aza indirip, ekonomiye geri kazandırabilmemiz çok önemli. Geriye doğayı en az şekilde kirletecek, yani sıfır atık dediğimiz tabire en yakın tesislerin başında geliyor burası. Dolayısıyla inşallah Türkiye bundan sonraki yatırım planlamalarında bu tür tesisleri örnek alarak kendine bir yol çizmiş olur diye düşünüyorum.”
Projenin en büyük ayaklarından birinin de halkı bilinçlendirmek olduğunu ifade eden Kaya, bu doğrultuda “Ayrıştır Can” sosyal sorumluluk projesini de hayata geçirdiklerini söyledi.
Kaya, atıklar konusunda toplumu bilinçlendirme çalışmalarına anaokulundan itibaren başlanması gerektiğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“Çöplerin kaynağında ayrı toplanması bizim için, ülkemiz için, dünya için çok önemli. Ne kadar çöpümüzü homojen hale getirirsek, çöpümüz aslında o kadar değerleniyor. Aksi halde her şeyi biz bir şeyin içine attığımız zaman çöpteki yapı çok değişiyor, karmaşık hale geliyor. Dolayısıyla bunu ayrıştırmak ve ekonomiye tekrar kazandırmak o kadar zorlaşıyor. Biz bunu çok önemsiyoruz, bununla ilgili sosyal sorumluluk projemizi de başlatmış bulunuyoruz. O ayağımız da Türkiye’ye örnek olur inşallah.”
AA
