Fındık sezonu açılırken üretici fiyat bekliyor. Büyük alıcı Ferrero, tüccarda fiyatı çok bulunca TMO’dan alıyor. Bu yüzden TMO’nun açıkladığı fiyat taban değil, tavan fiyat oluyor.
Fındık sezonu açılırken üretici fiyat bekliyor. Büyük alıcı Ferrero, tüccarda fiyatı çok bulunca TMO’dan alıyor. Bu yüzden TMO’nun açıkladığı fiyat taban değil, tavan fiyat oluyor.
Doğu Karadeniz’in sahil kesimlerinde fındık hasadı yavaş yavaş başladı. Fındığın başkenti olarak bilinen Ordu’da üretici fiyat konusunda endişeli. Geçen yıl sonbaharda 7 liraya kadar düşen fındık fiyatı nedeniyle birçok üretici masraflarını dahi karşılayamadı. Fındık fiyatı düşük olunca kur artmasına rağmen ihracat gelirimiz de az oldu. Türkiye Ziraat Odaları Biriği’nin yaptığı açıklamaya göre, 2015-2016 sezonunda 2.3 milyar dolar, 2016-2017 sezonunda 1.9 milyar dolar, 2017-2018 sezonunun 1 Eylül-15 Temmuz arası döneminde ise 1.65 milyar dolarlık fındık ihraç edildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun ikinci rekolte tahmin verilerine baktığımızda 2015 sezonu için 646 bin ton, 2016 için 420 bin ton, 2017 için 675 bin ton fındık rekoltesi tahmin edilmiş.
Döviz Arttı Gelir Düştü
2015’te fındık bol olduğu halde ihracat gelirimiz fazla olmuş. Çünkü artan döviz fiyatları ve bir sonraki yıl rekolte düşük olacağı beklentisiyle fiyat hızla yükselmiş. 2016’da rekolte ciddi oranda düşse de fiyat arttığından 2 milyar dolara yakın bir gelir elde edilmiş. 2017’de ise ihracat geliri dibe inmiş. Çünkü rekolte yüksek olduğundan fiyat da sert düştü. Dışarıya dövizle satılan fındıkta, satış miktarı ciddi oranda gerilemediği ve döviz fiyatları yükseldiği halde neden böyle oldu? Aydınlık’tan Recep Erçin’in haberine göre; Ordulu üreticiler, İtalyan çikolata devi Ferrero’nun Oltan Gıda’yı 2014’te satın alması sonrası yavaş yavaş iç pazarı kontrol altına aldığını söyledi. Doğu Karadeniz’deki üretici ve Batı Karadeniz’deki tüccarlardan edindiğimiz bilgilere göre ise, özellikle geçen yıl ilginç bir durum ortaya çıktı.
Sezon 11.50’den açılır!
Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) fındık alım fiyatını Levant kalite için 10 TL, Giresun kalite için 10.50 TL olarak belirledi. En büyük alıcılardan olan Ferrero ise fındığı piyasadan bu fiyatların yaklaşık 1 lira altından aldı. Böylece TMO’nun belirlediği fiyat taban değil tavan fiyat işlevi gördü. Oysa TMO döviz fiyatlarını da dikkate alarak alım fiyatını 12 ve üzerinden açıklamış olsaydı üreticinin fındığı 7 TL gibi maliyetin altı bir fiyata inmeyecekti. Çünkü şimdilerde TMO’nun elindeki iyi randımanlı kaliteli fındığın fiyatı 12.25 TL. Bu yıl ise fındık fiyatının piyasada 11.50 TL’den açılması bekleniyor. İhracatçı, üretici ve tüccarlardan edindiğimiz bilgilere göre TÜİK’in bu yıl için öngördüğü ilk tahmini olan 580 bin tonun altında bir rekolte oluşacak. Çünkü özellikle Doğu Karadeniz’de birçok bölgede rekolte tahminleri sonrası fındıkta dökülmeler yaşandı.
Rekolte 1.1 Milyon
Bununla birlikte üreticinin elinde geçen yıldan kalma 80 bin ton, TMO’da da 80 bin ton olmak üzere toplam 160 bin ton fındık olduğu tahmin ediliyor. Toplam dünya üretiminin ise bu 160 bin ton dahil 1 milyon 120 bin ton olacağı öngörüldü. Türkiye’nin dünya üretimindeki payı şimdilerde yüzde 62-63’lere gerilemiş durumda. Bu nedenle fiyat esnek yani fiyatı arttıkça tüketiminden kaçınılan, fiyatı düştükçe tüketimi artırılan bir ürün olan fındığın içerideki fiyatı, ihraç ürünü olması ve döviz fiyatları artmasına rağmen yükselmek yerine azaldı. Geçen yıllara nazaran diğer ülkelerde fındık üretimi de arttıkça alıcılar, fiyatı belirler oldu. Yani Türkiye bir strateji oluşturamadığı için fiyat belirleme gücünü kaybetti. TMO’nun yanlış fiyat politikası ve ana alıcı Ferrero’nun da hammaddeyi düşük fiyatla almak istemesi yüzünden üretici sonbaharda maliyetin altına fındık satmak zorunda kalıyor.
Çözüm İki Başlı
Çözüm ise bahçelerin toplulaştırılması ve yıllar itibarıyla fındıkta düşen kalitenin artırılması. TMO’nun da bu süreçte üreticiyi ezdirmeyecek bir fiyat belirlemesi gerekiyor. Çünkü Doğu Karadeniz’de üretici birim miktarı 700-750 kilogram. Batı’da ise bin 300’ü buluyor. Fındık 20 TL olsa bile bu fiyat kalıcı olmaz. Aynı zamanda 500-750 kilogram fındık üreten çiftçi için hangi fiyat olursa olsun sürdürülebilir değil. Diğer yandan Batı Karadenizli tüccarlar bu yıl fındığın sezon açılır açılmaz hızla alıcı bulacağını bildirdiler. Adeta fındık kapanın elinde kalacak. Hatta TMO’nun elindeki geçen yıl fındığını bile talep edenler var.
Taka
