Trabzon’un Ortahisar ilçesinde, Tabakhane Köprüsü ile Kahramanmaraş Caddesi arasında kalan bölümde yapılan arkeolojik kazılarda, Roma dönemine ait sur ve hendek duvarı ortaya çıktı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı Trabzon Müze Müdürlüğünce yürütülen arkeolojik kazı çalışmalarında, Roma Kralı Hadrianus dönemine ait, milattan sonra 117-128 yılları arasına tarihlendirilen, şehrin ilk surunun güneydoğu köşesine ait kalıntılar, Roma Kralı Justinyanus dönemine ait milattan sonra 6. yüzyıla tarihlendirilen sur duvarının bir bölümü ile Geç Bizans dönemi olarak bilinen 1460 yılına tarihlendirilen hendek duvarı bulundu.
Ayrıca, 5 bin metrekare genişliği bulan alandaki kazı çalışmalarında yine Hadrianus dönemine ait olduğu düşünülen örme sütun ortaya çıkarıldı.
Kazı çalışmalarının bilimsel danışmanlığını yürüten Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Yavuz, gazetecilere yaptığı açıklamada, Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin bu alanla ilgili bir otopark projesi olduğunu, bu nedenle proje alanının 5 farklı noktasında arkeolojik sondaj çalışması yapıldığını söyledi.
Yavuz, bölgede, özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminden itibaren Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar yoğun bir şekilde iç içe geçmiş bir yapılaşma söz konusu olduğu için çalışmaların zor ilerlediğini kaydetti.
İlk aşamada karşılarına bir sur duvarı çıktığını belirten Yavuz, “Roma dönemine ait, tipik Roma mimarisi üslubuyla yapılmış, içerisinde Roma harcı olan blok taşlarla inşa edilmiş bir sur duvarıyla karşılaştık. Sonra çalışmalarımızı derinleştirdik. Sur duvarının yaklaşık 2 metre derinliğinde sona erdiğini tespit ettik. İç yüzünün çok düzgün olması ve derzli olması ilk aşamada burada bir mimari olay olabileceği fikrini getirdi.” ifadelerini kullandı.
Yavuz, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“İlk sur duvarı Hadrianus dönemine yani milattan sonra 117-128 yıllarına denk düşüyor. Hadrianus zamanında Trabzon’un önemli imar faaliyetlerine sahne olduğunu biliyoruz. Tarihi kaynaklar bunu gösteriyor. Bu çalışmada ilk önemli keşfimiz aslında Hadrianis dönemiyle tarihlendirdiğimiz sur duvarı oldu. Hemen sur duvarının doğu kısmında da bir hendek duvarı söz konusu. Bu hendek duvarının da aslında Hadrian Limanı’ndan önceki dönemlerde yapıldığını tespit ettik. Dış mesafesi şu anda 4,5 metreye kadar indi. Kısmen tahrip olmuş, çok yapılaşma geçirmiş farklı dönemlere ait yapılaşma söz konusu. Daha geride de farklı yönlere giden duvarlar var. En azından bu Hadrianus döneminde tarihlendirdiğimiz sur yapısında haberimiz yoktu, bilmiyorduk. Bu somut olarak ortaya çıkmış oldu.”
Bulunan eserleri Trabzon tarihi için yeni bir bulgu olarak değerlendiren Yavuz, bundan sonraki çalışmalar devam ettiği takdirde benzer bulgulara ulaşmanın mümkün olduğunu ifade etti.
Yavuz, şu ana kadar Trabzon’un tarihsel olarak 4-5 bin yıl gibi bir tarihi geçmişinden söz edildiğini ancak ortada o dönemlere ait somut bulgular olmadığını ifade ederek, şunları kaydetti:
“Olanlar da sınırlıydı. Bu kısa zamanda ve dar kapsamlı çalışmada ortaya çıkan eserler en azından Roma döneminde iyi bir imar ve iskan faaliyetinin yapıldığını, imparatorluk anlayışında yapıldığını ve imparatorluğun diğer bölgelerindeki anlayışıyla buradaki arasında çok fazla fark olmadığını gördük. Çünkü üslup, mimarı teknik, uygulanan yöntem ve malzeme açısından aynı özellikleri gösteriyor. Burası tabii Roma açısından liman kenti olması ve garnizon görevi görmesi bizim için önemli bir tespit oldu. Genişletilip sistematik bir kazıya dönüştürülebilirse alanın tamamına bakıldığında hem güney istikametinde hem kuzey istikametinde daha farklı ve daha zengin bulgulara ulaşılabileceği muhtemel.”
AA
